Την Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2015 τα ΕΚΦΕ Σερρών, Κατερίνης, Εύβοιας και Σπάρτης, με την υποστήριξη της ΠΑΝΕΚΦΕ,  διοργάνωσαν δράση με τίτλο «Το Πείραμα του Ερατοσθένη» για τον υπολογισμό της ακτίνας της Γης. Το πείραμα αυτό έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα 10 πιο όμορφα πειράματα στην ιστορία της φυσικής.
Δείτε εδώ τα στατιστικά στοιχεία της δράσης.

Δείτε εδώ τα σχολεία που πήραν μέρος.

Λίγα λόγια για την ιστορία του πειράματος

Οδηγίες για την εκτέλεση του πειράματος

Αν θεωρήσουμε ότι ο κύκλος στο διπλανό σχήμα είναι η Γη τότε η έλλειψη στο κέντρο είναι ο ισημερινός. Στον ισημερινό αυτές τις μέρες ο Ήλιος το μεσημέρι βρίσκεται στο ζενίθ. Επομένως οι ακτίνες πέφτουν κατακόρυφα και ο Ήλιος καθρεφτίζεται στον πυθμένα ενός πηγαδιού. Η προέκταση μιας ακτίνας του είναι η ΙΚ και περνάει από το κέντρο της Γης Κ.
Έστω ότι εμείς είμαστε στη θέση Τ. Αν τοποθετήσουμε μια κατακόρυφη ράβδο ΤΑ=Υcm τότε αυτή το μεσημέρι (στις 13:19 μ.μ. για τις Σέρρες) έχει σκιά ΤΣ=Χcm.
Σημ. Βρείτε εδώ την ώρα που πρέπει να κάνετε τη μέτρηση σε κάθε τόπο
Υπολογίζουμε την εφαπτομένη της γωνίας ΣΑΤ από το λόγο Χ/Y και έτσι βρίσκουμε την γωνία που είναι φ μοίρες. Η γωνία φ είναι ίση με την επίκεντρη γωνία ΤΚΙ. Το γεωγραφικό πλάτος της θέσης μας είναι φ μοίρες.
Παρατήρηση: Η γωνία φ είναι ίση με το γεωγραφικό πλάτος μόνο αν η μέτρηση γίνει τις μέρες της εαρινής ή φθινοπωρινής ισημερίας.
Από το google earth ή από εδώ βρίσκουμε την απόσταση ΤΙ=S. Είναι η απόσταση της θέσης μας από τον Ισημερινό. Με μια απλή αναλογία υπολογίζουμε την περίμετρο της Γης και μετά την ακτίνα της R.      

Κατεβάστε εδώ το Φ.Ε.

Κατεβάστε εδώ το Φ.Ε. αν κάνετε το πείραμα σε συνεργασία με δεύτερο σχολείο
   Παρουσίαση "Ερατοσθένης ο Κυρηναίος ή Πένταθλος" 
Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της επιμορφωτικής ημερίδας με θέμα «Από την Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία στη σύγχρονη Επιστημολογία» που συνδιοργάνωσαν οι Σχολικοί Σύμβουλοι Φιλολόγων και Φυσικών Επιστημών.

Φωτογραφίες από τη συμμετοχή των σχολείων στις 23 και 24 Σεπτεμβρίου 2015

Παραδείγματα Παρατήρησης

Στις φωτογραφίες παρατίθενται διάφοροι τρόποι που εφαρμόστηκαν για την μέτρηση της σκιάς ράβδου από το 2010 μέχρι το 2015. Χρησιμοποιήθηκαν βιβλία με χοντρά εξώφυλλα, δοκάρια από εστία, τρίποδας στήριξης οθόνης, ορθοστάτες οργάνων εργαστηρίου, σκουπόξυλα, μέτρο, χαρτόκουτα, γωνιομετρικός δίσκος κ.α. 

Attachments:

SER_Eratosthenes_F_E.pdf	[ ]	75 kB
SER_Eratosthenes_F_E_2_sxoleia.pdf	[ ]	106 kB