Την Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015 το ΕΚΦΕ Σερρών διοργάνωσε δράση με τίτλο «Ημέρα Αστρονομίας» η οποία περιελάμβανε:
Το Πείραμα του Ερατοσθένη, ενός από τα σπουδαιότερα πειράματα στην ιστορία των επιστημών, για τον υπολογισμό της ακτίνας της Γης.
Την παρατήρηση της έκλειψης Ηλίου η οποία ήταν μερική στην περιοχή μας με κάλυψη που έφτασε μέχρι το 39% του ηλιακού δίσκου.

  Δείτε στο χάρτη τα σχολεία που συμμετείχαν

 Έκλειψη Ηλίου

Έκλειψη Ηλίου ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη, με αποτέλεσμα ορισμένες περιοχές της Γης να δέχονται λιγότερο φως από ό,τι συνήθως. Μπορεί να είναι μερική ή ολική. Η διαφορά τους έγκειται στο ποσοστό κάλυψης του ηλιακού δίσκου. Στην περίπτωση της ολικής έκλειψης υπάρχει πλήρης επικάλυψή του, ενώ στη περίπτωση της μερικής ο ηλιακός δίσκος καλύπτεται μερικώς.

 Η έκλειψη της 20ης Μαρτίου στις Σέρρες
Στην πόλη μας η έκλειψη της 20ης Μαρτίου θα είναι μερική με κάλυψη του ηλιακού δίσκου που θα φτάσει μέχρι 39%

Στην παρακάτω εικόνα αποτυπώνονται οι χρόνοι αρχής, μέγιστου και τέλους της έκλειψης Ηλίου στις Σέρρες. Η τοπική ώρα είναι UT+2

Βρείτε εδώ τους χρόνους για διάφορες πόλεις

Οδηγός ασφαλούς παρατήρησης
Όλοι οι πρόχειροι τρόποι για την παρατήρηση του Ηλίου είναι πολύ επικίνδυνοι. Δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν καπνισμένα (μαυρισμένα) γυαλιά, μαυρισμένα φωτογραφικά φιλμ, πολλαπλά γυαλιά ηλίου, τυχαία γυαλιά ηλεκτροκόλλησης κλπ. Οι αόρατες υπεριώδεις ακτίνες του Ηλίου διαπερνούν αυτά τα υλικά, και είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες στα μάτια ακόμη και με πολύ σύντομη παρατήρηση.

ΑΜΜΕΣΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
Χρήση ειδικού ηλιακού φίλτρου
Είναι ένας ασφαλής τρόπος για άμμεση παρατήρηση είτε με τηλεσκόπιο/κιάλια είτε χωρίς οπτικό όργανο γιατί μειώνει την ηλιακή ακτινοβολία κατά 100.000 φορές περίπου. Το φως που απομένει, δηλ. το 0,001%, αρκεί για άνετη παρατήρηση και είναι ασφαλές. Τέτοια φίλτρα πωλούνται στα ειδικευμένα καταστήματα αστρονομικού εξοπλισμού σε διάφορες μορφές. Προορίζονται για χρήση μπροστά από τον φακό ενός τηλεσκοπίου ή κιαλιών, ποτέ μεταξύ ματιών και οπτικού οργάνου, και ποτέ μπροστά από τον προσοφθάλμιο φακό. Υπάρχουν και απλές κατασκευές "ηλιακών γυαλιών" με χαρτονένιο σκελετό και κατάλληλο φίλτρο, που φοριούνται όπως τα γυαλιά ηλίου και είναι ασφαλή για την παρατήρηση του Ήλιου χωρίς οπτικό όργανο.
Στη διάρκεια μιας έκλειψης πρέπει να λαμβάνονται όλα τα παραπάνω μέτρα, αφού σημαντικό μέρος του Ηλίου είναι ακάλυπτο από τη Σελήνη. Μόνο αν η έκλειψη είναι ολική, τα φίλτρα μπορούν να αφαιρεθούν στα ελάχιστα λεπτά της ολικότητας, για να επανατοποθετηθούν λίγο πριν τη λήξη της. Η άγνοια ή η απερισκεψία κατά την παρατήρηση του Ηλίου μπορεί να οδηγήσει σε εγκαύματα του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού και τύφλωση. Αν όμως τηρηθούν οι κανόνες ασφαλείας, το ανεπανάληπτο θέαμα θα μείνει στη μνήμη του θεατή για πάντα.

ΕΜΜΕΣΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ

Γρήγορα και εύκολα και με ασφάλεια
Υπάρχουν πολλοί ασφαλείς τρόποι έμμεση παρατήρηση του Ήλιου κατά τη διάρκεια μιας μερικής έκλειψης.

Βρείτε ένα δέντρο
Βρείτε ένα δέντρο με πλούσια φυλλώματα. Παρατηρείστε το έδαφος στις σκιερές περιοχές ακριβώς κάτω από τα κλαδιά. Σε μια ηλιόλουστη μέρα, μπορείτε να δείτε στη σκιά φωτεινές κηλίδες. Ορισμένες από αυτές, μικρές και στρογγυλές είναι είδωλα του Ήλιου και δημιουργούνται γιατί μεταξύ του φυλλώματος υπάρχουν μικρά ανοίγματα από τα οποία περνούν ορισμένες φωτεινές ακτίνες. Κατά τη διάρκεια μιας μερικής έκλειψης, θα δείτε πολλές εικόνες του ήλιου με μορφή της ημισελήνου. Ένα λευκό χαρτί στη θέση που εμφανίζονται τα είδωλα θα κάνει τις εικόνες περισσότερο ευδιάκριτες.

Χρησιμοποιείστε τα χέρια σας
Βάλτε τα δυο σας χέρια κάθετα έτσι ώστε τα επικαλύπτονται σε ορθή γωνία. Φροντίστε ώστε να αφήνουν μικρές τρυπούλες ανάμεσα στα δάχτυλα. Σταθείτε με τον ήλιο πίσω σας. Κρατήστε τα χέρια όσο πιο ψηλά μπορείτε και κοιτάξτε προς το έδαφος. Δείτε τα είδωλα του ήλιου που σχηματίζονται από τις ακτίνες που περνάν ανάμεσα από τα δάχτυλά σας. Ένα λευκό χαρτί στη θέση που εμφανίζονται τα είδωλα θα κάνει τις εικόνες περισσότερο ευδιάκριτες.

Χαρτόνι ή αλουμινόχαρτο
Στο χαρτόνι ή το αλουμινόχαρτο ανοίξετε μια στρόγγυλη τρυπούλα (pinhole) με ένα μικρό καρφί. Σταθείτε με τον ήλιο πίσω σας. Κρατήστε το χαρτί όσο πιο ψηλά μπορείτε και κοιτάξτε προς το έδαφος. Δείτε το είδωλο του ήλιου που σχηματίζεται από τις ακτίνες που περνάν ανάμεσα από την μικρή τρυπούλα. Ένα λευκό χαρτί στη θέση που εμφανίζεται το είδωλο θα κάνει την εικόνα περισσότερο ευδιάκριτη.

Ανάκλαση σε καθρέφτη
Ένας απλός και ασφαλής τρόπος για να παρατηρήσετε μια έκλειψη είναι να χρησιμοποιήσετε ένα μικρό καθρέφτη.
Καλύψτε τον καθρέφτη με σκουρόχρωμο χαρτί ή ταινία αφήνοντας μια μικρή τρυπούλα διαμέτρου έως 5mm (μπορείτε να χρησιμοποιείστε διακορευτή για να την ανοίξετε). Αν είναι μικρότερη η τρύπα θα είναι πιο ευκρινής η εικόνα, αλλά θα είναι λιγότερο φωτεινή.
Τοποθετείστε τον καθρέφτη πάνω σε μια βάση π.χ. ένα τρίποδα φωτογραφικής μηχανής ώστε να έχει σταθερότητα αλλά ταυτόχρονα να υπάρχει δυνατότητα ελιγμών ή σταθεροποιήστε τον σε ένα τραπέζι με πλαστελίνη.
Προσανατολίστε καθρέφτη έτσι ώστε το φως που ανακλάται στην τρύπα να οδηγείται σε ένα σκιερό χώρο.  Παρατηρείστε το είδωλο του ήλιου που σχηματίζεται από τις ακτίνες που ανακλώνται από τον καθρέφτη πάνω στον τοίχο η σε μια οθόνη. Όσο πιο μεγάλη είναι η απόσταση της οθόνης από τον καθρέφτη τόσο μεγαλύτερη θα είναι η εικόνα. Η διάμετρος του ειδώλου είναι περίπου το 1/100 της απόστασης της οθόνης από τον καθρέφτη π.χ. αν  η απόσταση είναι 10m η διάμετρος του ειδώλου είναι περίπου 10cm.
Η μέθοδος αυτή είναι ιδανική για μαζική προβολή και πολύ ασφαλής.

Προβολέας μικρής τρύπας (pinhole)
Θα χρειαστείτε ένα μακρύ κιβώτιο, ένα κομμάτι αλουμινόχαρτο, μια πινέζα ή ένα μικρό καρφί και ένα φύλλο λευκό χαρτί. Το μήκος του κιβωτίου είναι σημαντικό. Όσο μεγαλύτερο είναι τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το είδωλο του Ήλιου. Η διάμετρος του ειδώλου είναι περίπου το 1/100 του μήκους του κιβωτίου. Εάν δεν μπορείτε να βρείτε ένα μεγάλο κιβώτιο ενώστε με ταινία δύο ή περισσότερα αφαιρώντας τις κοινές επιφάνειες.
  Κόψτε μια τρύπα σε μέγεθος γραμματόσημου στο κέντρο της μιας από τις μικρές πλευρές του κιβωτίου.
Κολλήστε με ταινία ένα κομμάτι αλουμινόχαρτο πάνω από την τρύπα.
  Κάντε μια μικρή τρυπούλα στο αλουμινόχαρτο με την πινέζα ή το μικρό καρφί.
 Κόψτε ένα άνοιγμα σε μια από τις μεγάλες επιφάνειες του κιβωτίου. Μέσα από αυτό θα κάνετε τις παρατηρήσεις σας.
  Βάλτε ένα κομμάτι λευκό χαρτί στο εσωτερικό της επιφάνειας του κιβωτίου που βρίσκεται απέναντι από την πλευρά που είναι το αλουμινόχαρτο.
  Στρέψτε την επιφάνεια του κιβωτίου που έχει την μικρή τρύπούλα προς τον ήλιο, έτσι ώστε να βλέπετε το είδωλο του ηλιακού δίσκου (μια στρογγυλή εικόνα) στο λευκό χαρτί που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά. Αν η εικόνα που βλέπετε είναι πολύ σκοτεινή μεγαλώστε λίγο την τρυπούλα στο αλουμινόχαρτο.
Ποτέ μην κοιτάξετε μέσα από την τρυπούλα απευθείας τον ήλιο.

Τηλεσκόπιο ή κιάλια, μέθοδος προβολής.
Μπορείτε να δείτε μια πολύ πιο έντονη και μεγαλύτερη εικόνα του ήλιου προβάλλοντας την εικόνα που δίνει ένα τηλεσκόπιο σε οθόνη. Χρησιμοποιείστε ένα χαρτόνι ως οθόνη και τοποθετήστε το 40 ? 50cm μπροστά από τον προσοφθάλμιο φακό. Τοποθετείστε ένα δευτερο χαρτόνι ως κολλάρο στο τηλεσκόπιο ώστε να σκιάζεται το μέρος της οθόνης στο οποίο θα εμφανιστεί το είδωλο του ηλιακού δίσκου. Προσανατολίστε το τηλεσκόπιο προς τον Ήλιο. Όταν σκιά του γίνεται ελάχιστη, ένας φωτεινός δίσκος θα εμφανιστεί επάνω στην οθόνη. Γυρίστε το κουμπί εστίασης και μεταβάλλετε την απόσταση της οθόνης από τον προσοφθάλμιο φακό ώστε τα όρια του φωτεινού δίσκου να μην είναι θολά και το μέγεθος του να είναι ικανοποιητικό. Θα πρέπει να το αναπροσαρμόζετε κάθε λίγα λεπτά τον προσανατολισμό του τηλεσκοπίου, επειδή ο Ήλιος φαίνεται να κινείται στον ουρανό.
Μπορείτε αντί του τηλεσκοπίου να χρησιμοποιήσετε κιάλια.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν κοιτάτε απευθείας στον Ήλιο μέσα από το τηλεσκόπιο ή τα κιάλια. Θα βλάψει μόνιμα τα μάτια σας.

Στις φωτογραφίες φαίνονται τρόποι προβολής σε οθόνη από τρυπούλες τρυπητής κουτάλας, από γρίλιες παντζουριού, από καθρέφτη (χρησιμοποιήσαμε σύστημα 2 καθρεφτών για να οδηγήσουμε τις ακτίνες στο εσωτερικό του σχολείου), από τηλεσκόπιο το οποίο χρησιμοποιήθηκε το 2013 κοντά στην Κερκίνη και  στις 29 Μαρτίου 2006 από ομάδα μαθητών στο Γυμνάσιο Νέας Ζίχνης.